Pnącza świata cz. 2.

          Hortensja pnąca (Hydragena Petiolaris) – jedyne pnącze wśród hortensji. Naturalnym siedliskiem hortensji pnącej jest Japonia, Chiny, Korea. W ostatnich latach coraz bardziej popularna w naszych ogrodach. Uprawiana ze względu na jej dekoracyjność, dużą mrozoodporność i niewygórowane wymagania. W naszym klimacie wyrasta do wysokości około 10 m, przytrzymuje się podpór, drzew, altan korzeniami przybyszowymi. Może też być bardzo interesującą rośliną okrywową, zwłaszcza w zacienionych miejscach. Liście ciemnozielone, błyszczące, jajowate do 10 cm długości. Jesienią przebarwiają się na kolor żółty. Kwitnie obficie od maja do lipca, kwiaty nawet do 25 cm, białe. Bardzo mocne pnącze wymaga masywnych podpór.

          Wymaga stanowisk pół-cienistych i cienistych, ze względu na swoją masywność- osłoniętych od wiatrów. Gleby próchniczne, wilgotne o odczynie kwaśnym.Aby cieszyć się szybkim wzrostem i kwitnieniem hortensji pnącej, należy zapewnić jej dużą wilgotność podłoża. Ze względu na duży wzrost części podziemnej i nadziemnej, sadzimy do odpowiednio przygotowanej ziemi  w odległości co najmniej 30 cm od murów.

          Wysadzamy ją od wiosny do jesieni, wykopując dołek dużo większy od bryły korzeniowej. Wypełniamy go ziemią o odczynie kwaśnym. Po posadzeniu rośliny formujemy wokół niej nieckę, aby maksymalnie zatrzymać wodę używaną do podlewania rośliny  Pędy przytwierdzamy do podpór. Nawozimy w okresie wiosennym, ostatnia dawka nawozów w czerwcu, używamy do tego celu nawozów do roślin kwasolubnych.Hortensja pnąca nie wymaga specjalnego cięcia, przycinamy tylko uszkodzone, suche lub przemarznięte pędy, w okresie wiosennym lub tuż po kwitnieniu. W naszych warunkach klimatycznych roślina prawie całkowicie odporna na mróz.

          Chmiel zwyczajny (Hummulus Luppulus) – roślina wieloletnia, (bylina) dwupienna z rodziny konopiowatych. Co roku z podziemnej karpy wyrastają nowe pędy nadziemne i rozłogi.

W stanie naturalnym występuje w Europie, Bliskim Wschodzie, Ameryce Północnej. Jako roślina uprawowa występuje w strefie umiarkowanej i ciepłej. Bardzo bujne i wartościowe pnącze lub roślina okrywowa w ogrodzie. Łodyga czterokanciasta, z włoskami na krawędziach. W ciągu roku wyrasta do 6 m wysokości i 2-3 m szerokości. Jesienią liście przebarwiają się na kolor zielono-pomarańczowy.

          Doskonale pnie się po drutach, słupach, drzewach, czepiając się haczykowatymi włoskami.Bardzo dobrze nadaje się do zacienienia altan, pergoli  Liście naprzeciwległe, bujne zielone, 3 lub 5 klapowe. W miejscu ukazywania się kwiatów liście mniejsze, bez klapowe, nasada sercowa. Wzrok przyciągają kotowate kwiatostany żeńskie przypominający szyszki. Kwitnie w sierpniu i wrześniu. Roślina używana w przemyśle browarniczym, leczniczym, kosmetycznym oraz ma zastosowania kulinarne do przyrządzania surówek, zup.

          Wymaga stanowiska słonecznego, chociaż może także rosnąć w miejscach silnie zacienionych. Gleby żyzne, przepuszczalne, i lekko wilgotne. W czasie upałów należy intensywnie podlewać. Chmiel jest rośliną mrozoodporną, doskonale znosi przeciągi. Może być stosowana jako roślina okrywowa. Nadaje się do upraw w pojemnikach na balkony, tarasy. Późną jesienią przycinamy na wysokości 10 cm nad ziemią. Karpy możemy zabezpieczyć przez ściółkowanie.

Pnącza świata cz. 1.

          Pnącza świata – to cykl opisów dotyczący pnącz pochodzących z różnych stron świata. Są to rośliny uprawiane w naszych ogrodach, które powinny przezimować w naszych warunkach klimatycznych. Niektóre z nich nadają się na stanowiska tylko i wyłącznie słoneczne, ciepłe, najlepiej południowa lub wschodnia wystawa przy murze, budynku. Na zimę wymagają okrycia. Część z nich można uprawiać na tarasach, balkonach. Jednym z najbardziej wymagających, a jednocześnie najbardziej urokliwych pnącz jest Męczennica błękitna ( Passiflora careulea).

          Męczennica błękitna występuje w lasach Brazylii i Argentyny. Często uprawiana w cieplejszych krajach. Należy do pnącz szybko rosnących, w naszych warunkach może dorastać do około 3 m, a w uprawie donicowej ( balkony, tarasy ) do około 1 m. Roślina półzimnozielona. Liście średniej wielkości, szeroko-sercowe  5-7 klapowe, ciemnozielone. Niezwykłe kwiaty w kolorze niebieskofioletowym i białym, czasami przyjmują odcień różowy lub czerwony z przebarwieniami w formie okręgu. Średnica kwiatu do 12 cm. Kwitnie od czerwca do września. Pojedynczy kwiat żyje bardzo krótko bo około 24 godziny. Owocem jest dosyć duża jagoda, pomarańczowożółta, soczysta, jadalna lecz mdła, niezbyt smaczna w naszym klimacie. Bogata w witaminę C, miąższ używany jest do sporządzania galaretek, napoi chłodzących.

          Roślina polecana do uprawy przy ogrodzeniach, murach, budynkach. Wymaga stanowiska słonecznego, ciepłego, osłoniętego od wiatrów najlepiej o wystawie południowej lub zachodniej. Gleby żyzne, próchniczne, przepuszczalne. W upalne lata wymaga częstego podlewania, aby bryła korzeniowa była zawsze wilgotna. Roślina lubiąca wilgoć, możemy spryskiwać liście.W warunkach zimowych mróz uszkadza pędy wierzchołkowe. Wiosną przycinamy nad 4–8 oczkiem, usuwamy przemarznięte i niepożądane pędy.Bardzo szybko wybija nowe pędy. Na zimę wymaga ściółkowania i okrywania np. słomą, suchymi liściami, agrowłókniną. Niska mrozoodporność do około minus10 stopni.

          Uprawiana również w donicach na trasach balkonach oraz ogrodach zimowych. Najlepiej uprawiać w donicach ceramicznych, raczej mniejszych niż większych. Przesadzamy tylko do 2 lat. Później wymieniamy górną warstwę ziemi. Donice zaopatrujemy w drabinkę po której roślina będzie się pięła. Wymaga nawożenia, regularnego podlewania i spryskiwania liści, wtedy wydaje dorodne owoce. W okresie zimowym przenosimy ją do pomieszczenia jasnego i chłodnego o temperaturze około 5 – 10 stopni. W okresie spoczynku liście mogą odpadać. Wiosną przycinamy nad 4–8 oczkiem. W kwietniu wystawiamy na balkon, do ogrodu.

          Dostępne u nas są też męczennica fioletowa ( Passiflora Violacea), o kwiatach w kolorze fioletowym oraz męczennica modra ( Passiflora Constance Elliot), o kwiatach w kolorze jaskrawo-kremowym, białym.

          UWAGA. Liście męczennic są trujące zawierają związki cyjanku.

          Łacińską nazwę " kwiat męki pańskiej" roślinie nadali misjonarze, którzy dotarli do Ameryki Południowej. W budowie kwiatu doszukali się symboli męki Jezusa Chrystusa. Dziesięciu apostołów obecnych przy ukrzyżowaniu, ilości zadanych ran jak i zarówno ilości gwoździ którymi został przybity do krzyża oraz korony cierniowej..

Bonsai do ogrodu.

          Bonsai – sztuka miniaturyzowania drzew lub krzewów, uprawianych w płaskich naczyniach. Proces uprawy polega na specyficznym przycinaniu oraz pielęgnacji roślin. Sztuka uprawy bonsai pochodzi z Chin. Jednak kojarzona jest głównie z Japonią. Zminiaturyzowane drzewa i krzewy występują w ogrodach japońskich. Uzyskanie doskonałych efektów jest rezultatem wieloletniej pracy. W sztuce uprawy bonsai wyróżnia się różne style, w zależności od kształtowanej korony, pnia oraz pochylenia pnia w stosunku do podstawy. Drzewko bonsai jest żywą rośliną, wymaga ciągłej pielęgnacji, nawożenia, przycinania i podlewania. Wykorzystujemy też narzędzia mechaniczne do utrzymania skarłowacenia drzewka.

          Każda roślina jest inna. Przystępując do formowania jej, musimy ją dokładnie poznać. Inspiracji poszukujemy w naturze. Nasze bonsai jest przedstawieniem natury w formie skarłowaciałej. Przystępując do formowania musimy wiedzieć czego chcemy, jak ma wyglądać. Cięcia i pielęgnację przeprowadzamy cierpliwie, dążąc do naszego docelowego wyglądu. Nie robimy nic wbrew naturze. Formowanie bonsai nie podlega recepturom, są to Twoje wolne przemyślenia, zgodne z naturą.

          Do uprawy bonsai najlepiej nadają się drzewa długowieczne jak dąb, sosna, cis, grab, świerk, jałowiec. Możemy również wykorzystać każdy krzew i drzewo, zarówno liściaste jak i iglaste. Najlepszym źródłem do pozyskania sadzonek przeznaczonych na bonsai są szkółki i sklepy ogrodnicze. Mamy szansę wyboru drzewka już rozwiniętego, z wyraźnym pokrojem. Wyhodowanie drzewka bonsai z nasion jest procesem dłuższym i bardziej skomplikowanym, gdyż przez parę lat musimy czekać aż nasza sadzonka urośnie.

          Proces kształtowania ogrodowego bonsai trwa od kilku do kilkunastu lat. Poddajemy je bardzo intensywnym zabiegom jak skracanie, obcinanie, prześwietlanie czy drutowanie niektórych konarów. Ogrodowe bonsai osiągają wysokości do 3 – 4 m. Bardzo ważna jest proporcja naszego drzewka bonsai, a zwłaszcza jego pnia, najczęściej wynosi ona 1:10 do 1 :15, tzn przy 20 cm średnicy pnia przy nasadzie nasze drzewko osiąga około 2 – 3 m. Uformowane, miniaturowe drzewko ma mocne korzenie, zwężający się pień ku górze. Dolna cześć pnia około do 1/3 wysokości jest pozbawiona konarów, natomiast do 2/3 częściowo odsłonięta. Najniższe konary są najgrubsze i najdłuższe, im wyżej tym konary są cieńsze i krótsze.

          Sadząc drzewko bonsai w ogrodzie wybierzmy starannie stanowisko. Wybierzmy mu zaciszne miejsce, osłonięte od mroźnych i suchych wiatrów. Stanowisko powinno być na tyle wyeksponowane, aby było widać cały pokrój drzewka. Drzewka uprawiane w pojemnikach, zabezpieczamy na zimę. Zadbajmy o bryłę korzeniową aby nie przemarzła i nie przeschła. Umieszczamy ją w pojemniku drewnianym, wypełnionym korą lub torfem. Bonsai uprawiane z naszych endemicznych drzew zimą trzymamy na zewnątrz, aby zapewnić im zimowy odpoczynek. Nie przenosimy ich do ciepłych pomieszczeń.

Róże królowe ogrodu.

Róże znane są miłośnikom roślin od paru tysięcy lat.Pierwsze uprawy rozpoczęto w Sumerze i Chinach. Sadzono je w ogrodach królewskich, przy świątyniach, nadawano im najpiękniejsze imiona. Nazywana jest "królową ogrodu". Istnieją w tysiącach odmian, urzekają barwami, kształtem kwiatów, formą i zapachem. Róże rośliny szlachetne odwdzięczają się swym pięknem tym, którzy o nie dbają. Poza walorami ogrodowymi wykorzystywane są w przemyśle kosmetycznym, leczniczym a nawet jako umocnienia wydm piaszczystych ( Róża pomarszczona - Rosa Rugosa Thunb.), oraz w kuchni.

W ogrodnictwie róże ze względu na zastosowania i charakter wzrostu dzielimy na następujące grupy:

• Róże wielkokwiatowe, najchętniej kupowane do ogrodu. Kwiaty róż wielkokwiatowych są duże, pełne, o ładnej budowie pąka, osadzone pojedynczo na pędzie. Dostępna jest pełna paleta kolorów odmian jednobarwnych oraz liczna grupa dwubarwnych. Nadają się na kwiat cięty.
• Róże wielokwiatowe, posiadają mniejsze kwiaty, zebrane w kwiatostany. Mogą być pełne lub pojedyncze  Wszystkie róże tej grupy kwitną obficie, dobrze powtarzają kwitnienie. Wiele nadaję się na kwiat cięty.
• Róże okrywowe, szybko okrywają grunt pokładającymi się pędami, lub rozrastając się przez odrosty korzeniowe. Mają ozdobne liście, kwiaty i owoce. Są odporne na mróz i choroby, nie wymagają dużej pielęgnacji. Nadają się do obsadzania skarp.
• Róże pnące, są to róże rosnące najsilniej. Wymagają podpór i podwiązywania. Mogą to byś pergole, słupy, kraty na ścianach budynków. Rozróżniamy tutaj róże sztywno łodygowe, wiotko-łodygowe, powtarzające kwitnienie, kwitnące tylko raz, ale długo i obficie.
• Róże parkowe, mają pokrój krzewiasty. Nie wymagają podpór, kwiaty od pojedynczych do pełnych, przeważnie w ciepłych pastelowych barwach. Są odporne na mróz i choroby. Możemy je sadzić pojedynczo i w grupach.Wysokość krzewów do 2,5 m.
• Róże rabatowe, też mają pokrój krzewiasty lecz sięgają tylko do 100 cm wysokości. Kwitną bardzo intensywnie, wytwarzając do kilkudziesięciu kwiatów na jednym pędzie.
• Róże pienne ( drzewkowe), które są szczepione na pędzie dzikiej róży, na wysokości około 90 – 140 cm. W postaci drzewkowej występują róże zaliczane do wyżej opisanych pięciu grup.
• Róże miniaturowe, karłowe odmiany róży chińskiej o wysokości 15-30 cm i szerokości do 20 cm. Kwitnie przez całe lato, nadaje się do upraw w pojemnikach.

          Róże wymagają gleb żyznych nie podmokłych, słonecznych i niezbyt wietrznych stanowisk. Na glebach bardzo suchych należy pamiętać o podlewaniu, rzadko ale obficie. Ze względu na obfite kwitnienie wymagają intensywnego nawożenia, specjalistycznymi nawozami do róż zawierającymi duże ilości fosforu i potasu. Róże wielkokwiatowe i wielokwiatowe przycinamy wiosną koło 10-20 cm nad powierzchnią ziemi. Pozostałe odmiany przycinamy nisko tylko pierwszej wiosny po posadzeniu, w następnych latach usuwamy tylko pędy przemarznięte, chore i przecinamy zbytnio zagęszczony krzew. Konieczne jest usuwanie przekwitniętych, suchych kwiatów, przyspieszając w ten sposób powtórzenie kwitnienia.

Są krzewami wrażliwymi na choroby i szkodniki. Najczęściej szkodniki występują na liściach. Zaliczamy tu min., przędziorka chmielowca, mszyce różano-szczeciowe, bruzdownica pędówka, nimułka różana. Zwalczamy je środkami o działaniu kontaktowym lub żołądkowym.

Do najczęstszych chorób zaliczamy, mączniak prawdziwy róży, szara pleśń, czarna plamistość róży. Liście zarażone zbieramy i niszczymy, natomiast krzewy opryskujemy środkami grzybobójczymi.